Nauka

Główne tematy badań:
W Katedrze realizowane są badania populacyjne („PURE”, „PICTURE”). Główne kierunki badawcze Katedry koncentrują się na ocenie występowania czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem czynników behawioralnych, socjo-ekonomicznych oraz środowiskowych (zanieczyszczenie środowiska, palenie tytoniu, picie alkoholu, złe nawyki żywieniowe).

Wybrane publikacje: 

Uczestnictwo w projektach krajowych i międzynarodowych:

  1. PURE – „Prospective Urban and Rural Epidemiological Study” prowadzony przez Population Health Research Institute, Mc Master University, Hamilton General Hospital, Ontario, Canada - projekt jest kontynuowany od 2007 r. Obecnie 12-letni follow-up
  2. NCN „Ukryte niedokrwienie mózgu jako wczesny marker rozwoju otępienia – ocena retro - i prospektywna w badaniu kohortowym populacji Polski”
  3. NCBIR - w ramach międzynarodowego programu ERA-HDHL "Poziom oksylipin w monitorowaniu statusu metabolicznego oraz ich odpowiedź na interwencję dietetyczną"
  4. PURE COVID substudy - badanie dodatkowe występowania infekcji wirusem Sars-Cov-2 wśród uczestników Prospektywnego Epidemiologicznego Badania Ludności Miejskiej i Wiejskiej (PURE) realizowane od 2020 roku
  5. Badanie zdrowia dzieci w wieku szkolnym oraz ich opiekunów "PICTURE" - planowana kohorta 1250 dzieci w wieku 10-14 oraz 1250 opiekunów, projekt realizowany od listopada 2019

Publikacje 2021

  1. Obesity and chosen non-communicable diseases in PURE Poland cohort study. [AUT.] KATARZYNA ZATOŃSKA, PIOTR PSIKUS, [AUT. KORESP.] ALICJA BASIAK-RASAŁA, [AUT.] ZUZANNA STĘPNICKA, DAGMARA GAWEŁ-DĄBROWSKA, MARIA WOŁYNIEC, JULIA GIBKA, ANDRZEJ SZUBA, KATARZYNA POŁTYN-ZARADNA. Int.J.Environ.Res.Public Health 2021 Vol.18 no.5 art.2701 [10 s.], ryc., tab., bibliogr. 39 poz., summ. DOI: 10.3390/ijerph18052701

  2. Association of bedtime with mortality and major cardiovascular events: an analysis of 112,198 individuals from 21 countries in the PURE study. [AUT.] CHUANGSHI WANG, BO HU, SUMATHY RANGARAJAN, SHRIKANT I. BANGDIWALA, SCOTT A. LEAR, VISWANATHAN MOHAN, RAJEEV GUPTA, KHALID ALHABIB, BIJU SOMAN, MARC EVANS M. ABAT, ANNIKA ROSENGREN, FERNANDO LANAS, ALVARO AVEZUM, PATRICIO LOPEZ-JARAMILLO, RAFAEL DIAZ, KHALID YUSOFF, ROMAINA IQBAL, JEPHAT CHIFAMBA, KAREN YEATES, KATARZYNA ZATOŃSKA, IOLANTHÉ M. KRUGER, AHMAD BAHONAR, AFZALHUSSEIN YUSUFALI, [AUT. KORESP.] WEI LI, SALIM YUSUF. Sleep Med. 2021 Vol.80 s.265-272, ryc., tab., bibliogr. 20 poz., summ. DOI: 10.1016/j.sleep.2021.01.057

  3. Patterns of alcohol consumption in the PURE Poland cohort study and their relationship with health problems. [AUT.] KATARZYNA ZATOŃSKA, PIOTR PSIKUS, [AUT. KORESP.] ALICJA BASIAK-RASAŁA, [AUT.] ZUZANNA STĘPNICKA, MARIA WOŁYNIEC, ANDRZEJ WOJTYŁA, ANDRZEJ SZUBA, KATARZYNA POŁTYN-ZARADNA. Int.J.Environ.Res.Public Health 2021 Vol.18 no.8 art.4185 [16 s.], ryc., tab., bibliogr. 53 poz., summ. DOI: 10.3390/ijerph18084185

  4. Cerebral small vessel disease and other influential factors of cognitive impairment in the middle-aged: a long-term observational cohort PURE-MIND study in Poland. [AUT.] DOROTA SZCZEŚNIAK, JOANNA RYMASZEWSKA, [AUT. KORESP.] ANNA ZIMNY, [AUT.] MAREK SĄSIADEK, KATARZYNA POŁTYN-ZARADNA, ERIC E. SMITH, KATARZYNA ZATOŃSKA, TOMASZ ZATOŃSKI, SUMATHY RANGARAJAN, SALIM YUSUF, ANDRZEJ SZUBA. GeroScience 2021 Vol.43 no.1 s.279-295, ryc., tab., bibliogr. 42 poz., summ. DOI: 10.1007/s11357-020-00271-4

  5. Glycemic index, glycemic load, and cardiovascular disease and mortality. [AUT. KORESP.] DAVID J.A. JENKINS, [AUT.] MAHSHID DEHGHAN, ANDREW MENTE, SHRIKANT I. BANGDIWALA, SUMATHY RANGARAJAN, KRISTIE SRICHAIKUL, VISWANATHAN MOHAN, ALVARO AVEZUM, RAFAEL DIAZ, ANNIKA ROSENGREN, FERNANDO LANAS, PATRICIO LOPEZ-JARAMILLO, WEI LI, AYTEKIN OGUZ, RASHA KHATIB, PAUL POIRIER, NOUSHIN MOHAMMADIFARD, ANDREA PEPE, KHALID F. ALHABIB, JEPHAT CHIFAMBA, AFZAL HUSSEIN YUSUFALI, ROMAINA IQBAL, KAREN YEATES, KHALID YUSOFF, NOORHASSIM ISMAIL, KOON TEO, SUMATHI SWAMINATHAN, XIAOYUN LIU, KATARZYNA ZATOŃSKA, RITA YUSUF, SALIM YUSUF. New Engl.J.Med. 2021 Vol.384 no.14 s.1312-1322. DOI: 10.1056/NEJMoa2007123

  6. The impact of common epidemiological factors on gray and white matter volumes in magnetic resonance imaging - is prevention of brain degeneration possible?. [AUT.] JAGODA JACKÓW-NOWICKA, PRZEMYSŁAW PODGÓRSKI, [AUT. KORESP.] JOANNA BLADOWSKA, [AUT.] DOROTA SZCZEŚNIAK, JOANNA RYMASZEWSKA, KATARZYNA ZATOŃSKA, KATARZYNA POŁTYN-ZARADNA, ANDRZEJ SZUBA, MAREK SĄSIADEK, ANNA ZIMNY. Front.Neurol. 2021 Vol.12 art.633619 [11 s.], ryc., tab., bibliogr. 56 poz., summ. DOI: 10.3389/fneur.2021.633619

  7. Timing and length of nocturnal sleep and daytime napping and associations with obesity types in high-, middle-, and low-income countries. [AUT.] LAP AH TSE, WANG CHUANGSHI, SUMATHY RANGARAJAN, ZHIGUANG LIU, KOON TEO, AFZALHUSSEIN YUSUFALI, ALVARO AVEZUM, ANDREAS WIELGOSZ, ANNIKA ROSENGREN, IOLANTHE M. KRUGER, JEPHAT CHIFAMBA, K. BURCU TUMERDEM CALIK, KAREN YEATES, KATARZYNA ZATOŃSKA, KHALID F. ALHABIB, KHALID YUSOFF, MANMEET KAUR, NOORHASSIM ISMAIL, PAMELA SERON, PAUL POIRIER, RAJEEV GUPTA, RASHA KHATIB, ROYA KELISHADI, SCOTT A. LEAR, TARZIA CHOUDHURY, VISWANATHAN MOHAN, [AUT. KORESP.] WEI LI, [AUT.] SALIM YUSUF. JAMA Netw.Open 2021 Vol.4 no.6 art.e2113775 [14 s.], ryc., tab., bibliogr. 39 poz., summ. DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2021.13775

  8. Global variations in the prevalence, treatment, and impact of atrial fibrillation in a multi-national cohort of 153 152 middle-aged individuals. [AUT. KORESP.] PHILIP G. JOSEPH, [AUT.] JEFFREY S. HEALEY, PARMINDER RAINA, STUART J. CONNOLLY, QUAZI IBRAHIM, RAJEEV GUPTA, ALVARO AVEZUM, ANTONIO L. DANS, PATRICIO LOPEZ-JARAMILLO, KAREN YEATES, KOON TEO, REUBEN DOUMA, AHMAD BAHONAR, JEPHAT CHIFAMBA, FERNANDO LANAS, GILLES R. DAGENAIS, SCOTT A. LEAR, RAJESH KUMAR, ANDRE P. KENGNE, MIRAC KESKINLER, VISWANATHAN MOHAN, PREM MONY, KHALID F. ALHABIB, HUGO HUISMAN, THOMAS IYPE, KATARZYNA ZATOŃSKA, ROSNAH ISMAIL, KHAWAR KAZMI, ANNIKA ROSENGREN, OMAR RAHMAN, AFZALHUSSEIN YUSUFALI, LI WEI, ANDRES ORLANDINI, SHOFIQUL ISLAM, SUMATHY RANGARAJAN, SALIM YUSUF. Cardiovasc.Res. 2021 Vol.117 no.6 s.1523-1531, ryc., tab., bibliogr. 32 poz., summ. DOI: 10.1093/cvr/cvaa241

  9. Association of ultra-processed food intake with risk of inflammatory bowel disease: prospective cohort study. [AUT. KORESP.] NEERAJ NARULA, [AUT.] EMILY C L WONG, MAHSHID DEHGHAN, ANDREW MENTE, SUMATHY RANGARAJAN, FERNANDO LANAS, PATRICIO LOPEZ-JARAMILLO, PRIYANKA ROHATGI, P. V. M. LAKSHMI, RAVI PRASAD VARMA, ANDRES ORLANDINI, ALVARO AVEZUM, ANDREAS WIELGOSZ, PAUL POIRIER, MAJID A ALMADI, YUKSEL ALTUNTAS, KIEN KEAT NG, JEPHAT CHIFAMBA, KAREN YEATES, THANDI PUOANE, RASHA KHATIB, RITA YUSUF, KRISTINA BENGTSSON BOSTRÖM, KATARZYNA ZATOŃSKA, ROMAINA IQBAL, WEIDA LIU, ZHU YIBING, LI SIDONG, ANTONIO DANS, AFZALHUSSEIN YUSUFALI, NOUSHIN MOHAMMADIFARD, JOHN K. MARSHALL, PAUL MOAYYEDI, WALTER REINISCH, SALIM YUSUF. BMJ Brit.Med.J. 2021 Vol.374 art.n1554 [11 s.], tab., bibliogr. 56 poz., summ. DOI: 10.1136/bmj.n1554

  10. Associations of cereal grains intake with cardiovascular disease and mortality across 21 countries in Prospective Urban and Rural Epidemiology study: prospective cohort study. [AUT.] SUMATHI SWAMINATHAN, [AUT. KORESP.] MAHSHID DEHGHAN, [AUT.] JOHN MICHAEL RAJ, TINKU THOMAS, SUMATHY RANGARAJAN, DAVID JENKINS, PREM MONY, VISWANATHAN MOHAN, SCOTT A. LEAR, ALVARO AVEZUM, PATRICIO LOPEZ-JARAMILLO, ANNIKA ROSENGREN, FERNANDO LANAS, KHALID F. ALHABIB, ANTONIO DANS, MIRAC VURAL KESKINLER, THANDI PUOANE, BIJU SOMAN, LI WEI, KATARZYNA ZATOŃSKA, RAFAEL DIAZ, NOORHASSIM ISMAIL, JEPHAT CHIFAMBA, ROYA KELISHADI, AFZALHUSSEIN YUSUFALI, RASHA KHATIB, XIAOYUN LIU, HU BO, ROMAINA IQBAL, RITA YUSUF, KAREN YEATES, KOON TEO, SALIM YUSUF. BMJ Brit.Med.J. 2021 Vol.372 art.m4948 [16 s.], ryc., tab., bibliogr. 53 poz., summ. DOI: 10.1136/bmj.m4948

  11. Characteristic of FINDRISC score and association with diabetes development in 6-year follow-up in PURE Poland cohort study. [AUT.] KATARZYNA ZATOŃSKA, [AUT. KORESP.] ALICJA BASIAK-RASAŁA, [AUT.] KATARZYNA POŁTYN-ZARADNA, DOROTA RÓŻAŃSKA, MACIEJ KARCZEWSKI, MARIA WOŁYNIEC, ANDRZEJ SZUBA. Vasc.Health Risk Manag. 2021 Vol.17 s.631-639, ryc., tab., bibliogr. 31 poz., summ. DOI: 10.2147/VHRM.S321700

  12. Elderly patient care: a new reality of the SARS-CoV-2 pandemic. [AUT. KORESP.] BEATA JANKOWSKA-POLAŃSKA, [AUT.] KATHIE SARZYŃSKA, ALEKSANDRA PYTEL, DAMIAN IZBIAŃSKI, DAGMARA GAWEŁ-DĄBROWSKA, BRYGIDA KNYSZ. Aging Dis. 2021 Vol.12 no.7 s.1554-1566, ryc., tab., bibliogr. 32 poz., summ. DOI: 10.14336/AD.2021.0222

  13. Associations of unprocessed and processed meat intake with mortality and cardiovascular disease in 21 countries [Prospective Urban Rural Epidemiology (PURE) Study]: a prospective cohort study. [AUT.] ROMAINA IQBAL, MAHSHID DEHGHAN, ANDREW MENTE, SUMATHY RANGARAJAN, ANDREAS WIELGOSZ, ALVARO AVEZUM, PAMELA SERON, KHALID F. ALHABIB, PATRICIO LOPEZ-JARAMILLO, SUMATHI SWAMINATHAN, NOUSHIN MOHAMMADIFARD, KATARZYNA ZATOŃSKA, HU BO, RAVI PRASAD VARMA, OMAR RAHMAN, AFZALHUSSEIN YUSUFALI, YIN LU, NOORHASSIM ISMAIL, ANNIKA ROSENGREN, NESE IMERYUZ, KAREN YEATES, JEPHAT CHIFAMBA, ANTONIO DANS, RAJESH KUMAR, XIAOYUN LIU, LUNGI TSOLEKILE, RASHA KHATIB, RAFAEL DIAZ, KOON TEO, SALIM YUSUF. Am.J.Clin.Nutr. 2021 Vol.114 no.3 s.1049-1058, ryc., tab., bibliogr. 30 poz., summ. DOI: 10.1093/ajcn/nqaa448

  14. Effect of cognitive reserve on the association of vascular brain injury with cognition : analysis of the PURE and CAHHM studies. [AUT.] ROMELLA DURRANI, MATTHIAS G. FRIEDRICH, KARLEEN M. SCHULZE, PHILIP AWADALLA, KUMAR BALASUBRAMANIAN, SANDRA E. BLACK, PHILIPPE BROET, DAVID BUSSEUIL, DIPIKA DESAI, TREVOR DUMMER, ALEXANDER DICK, JASON HICKS, THOMAS IYPE, DAVID KELTON, ANISH KIRPALANI, SCOTT A. LEAR, JONATHON LEIPSIC, WEI LI, CHERYL R. MCCREARY, ALAN R. MOODY, MICHAEL D. NOSEWORTHY, GRACE PARRAGA, PAUL POIRIER, SUMATHY RANGARAJAN, DOROTA SZCZEŚNIAK, ANDRZEJ SZUBA, JEAN-CLAUDE TARDIF, KOON TEO, JENNIFER E. VENA, KATARZYNA ZATOŃSKA, ANNA ZIMNY, DOUGLAS S. LEE, SALIM YUSUF, SONIA S. ANAND, [AUT. KORESP.] ERIC E. SMITH. Neurology 2021 Vol.97 no.17 s.e1707-e1716, ryc., tab., bibliogr. 34 poz., summ. DOI: 10.1212/WNL.0000000000012765

  15. The natural course of impaired fasting glucose. [AUT. KORESP.] AGNIESZKA ŚWIĘCICKA-KLAMA, [AUT.] KATARZYNA POŁTYN-ZARADNA, ANDRZEJ SZUBA, KATARZYNA ZATOŃSKA. Adv.Exp.Med.Biol. 2021 Vol.1324: Medical Research and Innovation s.41-50, Publikacja w serii wydawnictwa Springer. DOI: 10.1007/5584_2020_571 ❌

  16. Association of bedtime with mortality and major cardiovascular events: an analysis of 112,198 individuals from 21 countries in the PURE study. C. Wang, B. Hu, S. Rangarajan [et al.] ; Prospective Urban Rural Epidemiology (PURE) study investigators ; [KONTRYB.] W[ITOLD] ZATOŃSKI, A[NDRZEJ] SZUBA, R[AFAŁ] ILOW, M[AŁGORZATA] FERUŚ, B[OŻENA] REGULSKA-ILOW, D[OROTA] RÓŻAŃSKA, M[ARIA] WOŁYNIEC. Sleep Med. 2021 Vol.80 s.265-272, ryc., tab., bibliogr. 20 poz., summ. + supplementary appendix on-line [list of contributors]. DOI: 10.1016/j.sleep.2021.01.057

  17. Glycemic index, glycemic load, and cardiovascular disease and mortality. D.J.A. Jenkins, M. Dehghan, A. Mente [et al.] ; PURE Study Investigators ; [KONTRYB.] W[ITOLD] ZATOŃSKI, A[NDRZEJ] SZUBA, R[AFAŁ] ILOW, M[AŁGORZATA] FERUŚ, B[OŻENA] REGULSKA-ILOW, D[OROTA] RÓŻAŃSKA, M[ARIA] WOŁYNIEC. New Engl.J.Med. 2021 Vol.384 no.14 s.1312-1322 + supplementary appendix on-line [list of contributors]. DOI: 10.1056/NEJMoa2007123

  18. Timing and length of nocturnal sleep and daytime napping and associations with obesity types in high-, middle-, and low-income countries. L.A. Tse, C. Wang, S. Rangarajan [et al.] ; Prospective Urban Rural Epidemiology (PURE) Study Group ; [KONTRYB.] W[ITOLD] ZATOŃSKI, A[NDRZEJ] SZUBA, R[AFAŁ] ILOW, M[AŁGORZATA] FERUŚ, B[OŻENA] REGULSKA-ILOW, D[OROTA] RÓŻAŃSKA, M[ARIA] WOŁYNIEC. JAMA Netw.Open 2021 Vol.4 no.6 art.e2113775 [14 s.], ryc., tab., bibliogr. 39 poz., summ. + supplementary appendix on-line [list of contributors]. DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2021.13775

  19. Impact of social isolation on mortality and morbidity in 20 high-income, middle-income and low-income countries in five continents. Naito R, Leong DP, Bangdiwala SI [et al.] ; PURE Project Investigators ; [KONTRYB.] W[ITOLD] ZATOŃSKI, K[ATARZYNA] ZATOŃSKA, R[AFAŁ] ILOW, M[AŁGORZATA] FERUŚ, B[OŻENA] REGULSKA-ILOW, D[OROTA] RÓŻAŃSKA, M[ARIA] WOŁYNIEC. BMJ Glob.Health 2021 Vol.6 no.3 art.e004124 [11 s.], ryc., tab., bibliogr. 34 poz., summ. DOI: 10.1136/bmjgh-2020-004124

  20. Psychosocial risk factors and cardiovascular disease and death in a population-based cohort from 21 low-, middle-, and high-income countries. [AUT.] AILIANA SANTOSA, ANNIKA ROSENGREN, CHINTHANIE RAMASUNDARAHETTIGE, SUMATHY RANGARAJAN, JEPHAT CHIFAMBA, SCOTT A. LEAR, PAUL POIRIER, KAREN E. YEATES, RITA YUSUF, ANDREAS ORLANDINI, LIU WEIDA, LI SIDONG, ZHU YIBING, VISWANATHAN MOHAN, MANMEET KAUR, KATARZYNA ZATOŃSKA, NOORHASSIM ISMAIL, PATRICIO LOPEZ-JARAMILLO, ROMAINA IQBAL, LIA M. PALILEO-VILLANUEVA, AFZALHUSEIN H. YUSUFALI, KHALID F. ALHABIB, SALIM YUSUF. JAMA Netw.Open 2021 Vol.4 no.12 art.e2138920 [11 s.], ryc., tab., bibliogr. 33 poz., summ. DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2021.38920

 - zobacz https://www.phri.ca/research/pure/

 - zobacz http://picture.umed.wroc.pl/

 - zobacz https://www6.inra.fr/jpi-hdhl-biomarkers-oxygenate/